W czasach, gdy wszyscy spędzamy coraz więcej czasu przed ekranami, każda forma bycia razem – na przykład grając w planszówki – staje się bezcenną okazją do zacieśniania więzi i oderwania się od wirtualnego świata. Gry planszowe oferują nie tylko rozrywkę, ale także rozwijają szereg umiejętności. Poprzez wspólne rozgrywki dzieci i młodzież uczą się rozpoznawać własne emocje oraz dostrzegać uczucia innych. Regularne granie może także wzmacniać relacje między rówieśnikami, w rodzinie i w gronie przyjaciół, a także stanowić wsparcie w rozwijaniu kompetencji społecznych.

Przy stole pojawiają się rozmowy, śmiech i wspólne strategie, które zacieśniają relacje między pokoleniami. Dzięki takim chwilom dzieci i dorośli uczą się współpracy, szacunku dla siebie nawzajem i czerpania radości ze wspólnie spędzanego czasu. Co istotne, do tego nie są potrzebne skomplikowane narzędzia ani specjalistyczne pomoce – wystarczy zestaw starannie wybranych gier, które pobudzają wyobraźnię, uczą cierpliwości, umożliwiają bezpieczne odkrywanie emocji, a przy tym dostarczają doskonałej zabawy.

W tym artykule przedstawiamy 6 naszych propozycji: Qwirkle, Gra na emocjach, Na końcu języka, Bomb Busters, Sen oraz Ekosystem. Wskazujemy, jakie korzyści niosą ze sobą gry i gdzie najlepiej je wykorzystać: w zabawie rodzinnej, w grupie rówieśniczej, w szkole czy podczas zajęć terapeutycznych, aby w przyjemny sposób wspierać rozwój dzieci.

Aneta Korycińska — polonistka, redaktorka, oligofrenopedagożka, nauczycielka i założycielka strony „Baba od polskiego”.

Gra na emocjach to niepozorna talia ponad stu kart z ikonami, które mają jedno zadanie – pozwolić ci nazwać to, co czujesz, a przy okazji poznać, co czują inni. Zasady są bajecznie proste: zadajesz pytanie zaczynające się od „Jak się czuję, gdy…?”, np. „gdy nauczyciel pyta o coś, o czym nie mam pojęcia”, a pozostali gracze wybierają po jednej karcie z ikonką, która ich zdaniem najlepiej oddaje to, co czułbyś w tej sytuacji. Wybierasz tę, która najlepiej oddaje twój stan.
Gracz, który ją zagrał, zdobywa punkt. 3 punkty – i mamy zwycięzcę.
Chociaż rozgrywka toczy się błyskawicznie, efekty zostają na dłużej, bo uczymy się empatii.
Jeśli miałabym stworzyć osobną kategorię gier edukacyjnych pod hasłem „empatia, język i śmiech”, ta gra byłaby na jej szczycie. To nie tylko zabawa – to znakomite narzędzie wspierające:
🔴 nazywanie emocji (idealne do pracy z dziećmi w każdym wieku),
🔴 rozumienie symboli i metafor (czyli klasyczne „czytanie między wierszami”, tylko z obrazków),
🔴 komunikację niewerbalną i werbalną (czyli: mów, jak się czujesz – ale nie zawsze dosłownie),
🔴 integrację klasy (zwłaszcza w czerwcu, kiedy nauczyciele próbują walczyć z duchami nieobecności),
🔴 rozwój refleksu językowego i narracji – bo w wariancie z dwiema kartami uczniowie tworzą własne opowieści emocjonalne.
To także gra do wykorzystania na co dzień w szkole:
🔴 podczas godziny wychowawczej – jako forma rozmowy o emocjach, trudnych sytuacjach,
🔴 na zajęciach języka polskiego – do ćwiczeń narracyjnych, wprowadzenia pojęć metaforycznych, budowania uzasadnień (świetne ćwiczenie przed tworzeniem przemówień i opowiadań),
🔴 podczas zajęć logopedycznych lub z uczniami dwujęzycznymi – jako wsparcie ekspresji, zasobu słownictwa i odwagi w mówieniu,
🔴 w czerwcu – jako alternatywa dla lekcji po egzaminach: gra wciąż uczy, tylko nie wygląda jak typowa nauka.

Aneta Korycińska — polonistka, redaktorka, oligofrenopedagożka, nauczycielka i założycielka strony „Baba od polskiego”.

Na końcu języka to gra oparta na pojedynkach słownych, których zasady są zaskakująco proste, a jednocześnie bardzo skuteczne w rozwoju kompetencji językowych. Gracze wykładają karty, na których są 2 rzeczy: symbol i kategoria (np. „część ciała”, „coś zielonego”, „coś, co lubisz”, ale są też trudniejsze kategorie). Gdy na stole pojawią się 2 identyczne symbole – następuje starcie. Zadaniem gracza jest jak najszybsze podanie hasła pasującego do kategorii na karcie przeciwnika. Wygrywa refleks, ale też zasób słownictwa, zdolność szybkiego kojarzenia oraz świadomość semantyczna.
Edukacyjny potencjał tej wersji jest ogromny. Gra rozwija: zasób leksykalny i swobodę wypowiedzi, refleks językowy i gotowość komunikacyjną, umiejętność klasyfikowania pojęć w kategoriach semantycznych.
Dla nauczycieli języka polskiego może być narzędziem wspierającym nie tylko rozwój językowy uczniów, lecz także integrację klasy i pracę nad automatyzacją reakcji słownych – szczególnie u uczniów, którzy mają trudność z wypowiadaniem się pod presją czasu.

Drewniane kafelki, kolorowe kształty, proste zasady i zaskakująco dużo strategii – to właśnie Qwirkle, jedna z najbardziej cenionych gier logicznych dla całej rodziny. Gracze układają płytki tak, aby tworzyły linie wspólnego koloru lub kształtu, przy czym każda linia musi składać się z unikalnych kafelków, co oznacza, że żaden wzór ani kolor nie może się w niej powtarzać. Choć zasady są łatwe do opanowania, każda rozgrywka wymaga elastycznego myślenia i przewidywania konsekwencji własnych ruchów.
Podczas gry dzieci uczą się cierpliwości, koncentracji oraz zdrowego podejścia do porażki, a także ćwiczą pamięć wzrokową i logiczne rozumowanie.
Qwirkle może wspierać naukę matematyki i geometrii w klasie, a w domu staje się sposobem na spokojne, wartościowe popołudnie.
Co więcej, łączy pokolenia przy wspólnej zabawie, pozwalając dzieciom, rodzicom i dziadkom budować więzi. Dzięki temu gra nie tylko bawi, ale także wzmacnia relacje rodzinne i społeczne, stając się prawdziwym pomostem między młodszymi a starszymi członkami rodziny.

Bomb Busters to kooperacyjna gra, w której gracze wcielają się w drużynę saperów starających się rozbroić bombę. Temat potraktowano z przymrużeniem oka, a całość wyróżnia się kolorowymi i zabawnymi grafikami, które podkreślają lekki, humorystyczny charakter rozgrywki. Na graczy czeka 66 misji, które można rozgrywać wielokrotnie (za każdym razem przebieg gry jest inny). Poszczególne misje wprowadzają nowe zadania i wyzwania, a system misji daje poczucie postępu – każde ukończone zadanie to małe osiągnięcie. Gra może zainteresować szczególnie młodzież, oferując wartościową alternatywę dla gier komputerowych i innych cyfrowych rozrywek.
Rozgrywka wymaga współpracy, dedukcji i efektywnej komunikacji, a także planowania i logicznego myślenia, aby uniknąć błędów. Bomb Busters rozwija umiejętności pracy zespołowej, wzmacnia zaufanie w grupie i uczy kontrolowania emocji w stresujących sytuacjach. Gra świetnie sprawdzi się podczas zajęć integracyjnych, warsztatów grupowych czy w pracy terapeutycznej, zapewniając wciągającą, edukacyjną i rozwijającą rozrywkę dla graczy w różnym wieku.

W Śnie gracze tworzą swoje senne krainy – pełne magii, spokoju, ale i czających się kruków symbolizujących niepokoje. Celem gry jest zbudowanie jak najspokojniejszego snu, czyli zdobycie jak najmniejszej liczby kruków. Rozgrywka wymaga nie tylko przewidywania konsekwencji własnych ruchów, ale też uważnego obserwowania działań innych graczy i reagowania tak, aby zakończyć rundę w najbardziej korzystnym dla siebie momencie.
Gra rozwija pamięć, spostrzegawczość i analityczne myślenie, a jednocześnie uczy radzenia sobie z napięciem i niepowodzeniem. W naturalny sposób tworzy przestrzeń do rozmów o emocjach i pozwala dzielić się lękami, marzeniami oraz tym, co nas niepokoi, rozwijając empatię i świadomość własnych uczuć.
Piękne ilustracje Marcina Minora i spokojna atmosfera dodatkowo wzmacniają przyjemność z rozgrywki, sprawiając, że Sen stał się prawdziwym bestsellerem wśród gier familijnych.

Ekosystem to seria gier, które w przystępny i atrakcyjny sposób pokazują, jak działa przyroda. Gracze tworzą własne środowisko i starają się zachować w nim równowagę pomiędzy gatunkami. Każdy ruch ma znaczenie, ponieważ zbyt duża liczba jednego organizmu może zaburzyć cały ekosystem. Gra uczy rozumienia zależności w przyrodzie, pokazując powiązania i wpływ każdego organizmu na resztę ekosystemu. Staje się przy tym okazją do rozmów o naturze, relacjach między gatunkami i odpowiedzialnym zachowaniu wobec środowiska.
Rozgrywka rozwija logiczne myślenie i planowanie, a urzekające ilustracje Martyny Szpil czynią każdy element gry żywą opowieścią o świecie przyrody, pobudzając wyobraźnię i zachęcając do obserwacji otaczającej nas natury.
Ekosystem sprawdzi się zarówno podczas rodzinnych spotkań, jak i zajęć edukacyjnych, stając się atrakcyjnym narzędziem dla nauczycieli przyrody i wychowawców.

Posłuchaj, co o grach mówi Anna Koźlik — ambasadorka kampanii
„Razem przy planszy – razem w emocjach” i współtwórczyni kanału „Planszowańsko”:

W świecie pełnym pośpiechu i ekranów planszówki stają się miejscem prawdziwego bycia razem.
Dzięki nim powstaje przestrzeń, w której nauka, zabawa i bliskość przenikają się w naturalny sposób.
Gry planszowe mogą inspirować do rozmów, stawać się źródłem refleksji i pomagać w wspólnym odkrywaniu świata. Czasem wystarczy kilka kart i chwila razem, by pojawiły się śmiech, emocje i wspomnienia, które zostają z nami na długo.